English

ŚB 1.8.5 साधयित्वाजातशत्रो: स्वं राज्यं कितवैर्हृतम् । घातयित्वासतो राज्ञ: कचस्पर्शक्षतायुष: ॥ ५ ॥ sādhayitvājāta-śatroḥ svaṁ rājyaṁ kitavair hṛtam ghātayitvāsato rājñaḥ kaca-sparśa-kṣatāyuṣaḥ Synonyms sādhayitvā — having executed; ajāta–śatroḥ — of one who has no enemy; svam rājyam … Read More

योऽन्त:सुखोऽन्तरारामस्तथान्तर्ज्योतिरेव य: । स योगी ब्रह्मनिर्वाणं ब्रह्मभूतोऽधिगच्छति ॥ २४ ॥ yo ’ntaḥ-sukho ’ntar-ārāmas tathāntar-jyotir eva yaḥ sa yogī brahma-nirvāṇaṁ brahma-bhūto ’dhigacchati Synonyms yaḥ — one who; antaḥ-sukhaḥ — happy from within; antaḥ-ārāmaḥ — actively enjoying within; … Read More

बाह्यस्पर्शेष्वसक्तात्मा विन्दत्यात्मनि यत्सुखम् । स ब्रह्मयोगयुक्तात्मा सुखमक्षयमश्न‍ुते ॥ २१ ॥ bāhya-sparśeṣv asaktātmā vindaty ātmani yat sukham sa brahma-yoga-yuktātmā sukham akṣayam aśnute Synonyms bāhya-sparśeṣu — in external sense pleasure; asakta-ātmā — one who is not attached; vindati … Read More

ज्ञानेन तु तदज्ञानं येषां नाशितमात्मन: । तेषामादित्यवज्ज्ञानं प्रकाशयति तत्परम् ॥ १६ ॥ jñānena tu tad ajñānaṁ yeṣāṁ nāśitam ātmanaḥ teṣām āditya-vaj jñānaṁ prakāśayati tat param Synonyms jñānena — by knowledge; tu — but; tat — that; … Read More

तद्बुद्धयस्तदात्मानस्तन्निष्ठास्तत्परायणा: । गच्छन्त्यपुनरावृत्तिं ज्ञाननिर्धूतकल्मषा: ॥ १७ ॥ tad-buddhayas tad-ātmānas tan-niṣṭhās tat-parāyaṇāḥ gacchanty apunar-āvṛttiṁ jñāna-nirdhūta-kalmaṣāḥ Synonyms tat-buddhayaḥ — those whose intelligence is always in the Supreme; tat-ātmānaḥ — those whose minds are always in the Supreme; tat-niṣṭhāḥ … Read More

युक्त: कर्मफलं त्यक्त्वा शान्तिमाप्‍नोति नैष्ठिकीम् । अयुक्त: कामकारेण फले सक्तो निबध्यते ॥ १२ ॥   yuktaḥ karma-phalaṁ tyaktvā śāntim āpnoti naiṣṭhikīm ayuktaḥ kāma-kāreṇa phale sakto nibadhyate   Synonyms yuktaḥ — one who is engaged in devotional … Read More

  योगयुक्तो विश‍ुद्धात्मा विजितात्मा जितेन्द्रिय: । सर्वभूतात्मभूतात्मा कुर्वन्नपि न लिप्यते ॥ ७ ॥   yoga-yukto viśuddhātmā vijitātmā jitendriyaḥ sarva-bhūtātma-bhūtātmā kurvann api na lipyate   Synonyms yoga-yuktaḥ — engaged in devotional service; viśuddha-ātmā — a purified soul; … Read More

नैव किञ्चित्करोमीति युक्तो मन्येत तत्त्ववित् । पश्यञ्श‍ृण्वन्स्पृशञ्जिघ्रन्नश्न‍न्गच्छन्स्वपन्श्वसन् ॥ ८ ॥ प्रलपन्विसृजन्गृह्णन्नुन्मिषन्निमिषन्नपि । इन्द्रियाणीन्द्रियार्थेषु वर्तन्त इति धारयन् ॥ ९ ॥ naiva kiñcit karomīti yukto manyeta tattva-vit paśyañ śṛṇvan spṛśañ jighrann aśnan gacchan svapañ śvasan pralapan visṛjan gṛhṇann … Read More

  ज्ञेय: स नित्यसन्न्यासी यो न द्वेष्टि न काङ्‍क्षति । निर्द्वन्द्वो हि महाबाहो सुखं बन्धात्प्रमुच्यते ॥ ३ ॥ jñeyaḥ sa nitya-sannyāsī yo na dveṣṭi na kāṅkṣati nirdvandvo hi mahā-bāho sukhaṁ bandhāt pramucyate   Synonyms jñeyaḥ — … Read More

ŚB 1.8.4 सान्‍त्वयामास मुनिभिर्हतबन्धूञ्शुचार्पितान् । भूतेषु कालस्य गतिं दर्शयन्न प्रतिक्रियाम् ॥ ४ ॥ sāntvayām āsa munibhir hata-bandhūñ śucārpitān bhūteṣu kālasya gatiṁ darśayan na pratikriyām Synonyms sāntvayām āsa — pacified; munibhiḥ — along with the munis present … Read More

ŚB 1.7.50 नकुल: सहदेवश्च युयुधानो धनञ्जय: । भगवान् देवकीपुत्रो ये चान्ये याश्च योषित: ॥ ५० ॥ nakulaḥ sahadevaś ca yuyudhāno dhanañjayaḥ bhagavān devakī-putro ye cānye yāś ca yoṣitaḥ Synonyms nakulaḥ — Nakula; sahadevaḥ — Sahadeva; ca … Read More

ŚB 1.7.49 सूत उवाच धर्म्यं न्याय्यं सकरुणं निर्व्यलीकं समं महत् । राजा धर्मसुतो राज्ञ्या: प्रत्यनन्दद्वचो द्विजा: ॥ ४९ ॥ sūta uvāca dharmyaṁ nyāyyaṁ sakaruṇaṁ nirvyalīkaṁ samaṁ mahat rājā dharma-suto rājñyāḥ pratyanandad vaco dvijāḥ Synonyms sūtaḥ uvāca … Read More

ŚB 1.7.52 निशम्य भीमगदितं द्रौपद्याश्च चतुर्भुज: । आलोक्य वदनं सख्युरिदमाहहसन्निव ॥ ५२ ॥ niśamya bhīma-gaditaṁ draupadyāś ca catur-bhujaḥ ālokya vadanaṁ sakhyur idam āha hasann iva Synonyms niśamya — just after hearing; bhīma — Bhīma; gaditam — … Read More

ŚB 1.7.45 स एष भगवान्द्रोण: प्रजारूपेण वर्तते । तस्यात्मनोऽर्धं पत्‍न्‍यास्ते नान्वगाद्वीरसू: कृपी ॥ ४५ ॥ sa eṣa bhagavān droṇaḥ prajā-rūpeṇa vartate tasyātmano ’rdhaṁ patny āste nānvagād vīrasūḥ kṛpī Synonyms saḥ — he; eṣaḥ — certainly; bhagavān … Read More

ŚB 1.7.43 उवाच चासहन्त्यस्य बन्धनानयनं सती । मुच्यतां मुच्यतामेष ब्राह्मणो नितरां गुरु: ॥ ४३ ॥ uvāca cāsahanty asya bandhanānayanaṁ satī mucyatāṁ mucyatām eṣa brāhmaṇo nitarāṁ guruḥ Synonyms uvāca — said; ca — and; asahantī — being … Read More

ŚB 1.7.40 सूत उवाच एवं परीक्षता धर्मं पार्थ: कृष्णेन चोदित: । नैच्छद्धन्तुं गुरुसुतं यद्यप्यात्महनं महान् ॥ ४० ॥ sūta uvāca evaṁ parīkṣatā dharmaṁ pārthaḥ kṛṣṇena coditaḥ naicchad dhantuṁ guru-sutaṁ yadyapy ātma-hanaṁ mahān Synonyms sūtaḥ — Sūta … Read More

ŚB 1.7.41 अथोपेत्य स्वशिबिरं गोविन्दप्रियसारथि: । न्यवेदयत्तं प्रियायै शोचन्त्या आत्मजान् हतान् ॥ ४१ ॥ athopetya sva-śibiraṁ govinda-priya-sārathiḥ nyavedayat taṁ priyāyai śocantyā ātma-jān hatān Synonyms atha — thereafter; upetya — having reached; sva — own; śibiram — … Read More

ŚB 1.7.38 प्रतिश्रुतं च भवता पाञ्चाल्यै श‍ृण्वतो मम । आहरिष्ये शिरस्तस्य यस्ते मानिनि पुत्रहा ॥ ३८ ॥ pratiśrutaṁ ca bhavatā pāñcālyai śṛṇvato mama āhariṣye śiras tasya yas te mānini putra-hā Synonyms pratiśrutam — it is promised; … Read More