Author Archives: Librarian

ŚB 1.8.50 नैनो राज्ञ: प्रजाभर्तुर्धर्मयुद्धे वधो द्विषाम् । इति मे न तु बोधाय कल्पते शासनं वच: ॥ ५० ॥ naino rājñaḥ prajā-bhartur dharma-yuddhe vadho dviṣām iti me na tu bodhāya kalpate śāsanaṁ vacaḥ Synonyms na — … Read More

ŚB 1.8.48 अहो मे पश्यताज्ञानं हृदि रूढं दुरात्मन: । पारक्यस्यैव देहस्य बह्‍व्यो मेऽक्षौहिणीर्हता: ॥ ४८ ॥ aho me paśyatājñānaṁ hṛdi rūḍhaṁ durātmanaḥ pārakyasyaiva dehasya bahvyo me ’kṣauhiṇīr hatāḥ Synonyms aho — O; me — my; paśyata … Read More

ŚB 1.8.47 आह राजा धर्मसुतश्चिन्तयन् सुहृदां वधम् । प्राकृतेनात्मना विप्रा: स्‍नेहमोहवशं गत: ॥ ४७ ॥ āha rājā dharma-sutaś cintayan suhṛdāṁ vadham prākṛtenātmanā viprāḥ sneha-moha-vaśaṁ gataḥ Synonyms āha — said; rājā — King Yudhiṣṭhira; dharma–sutaḥ — the … Read More

ŚB 1.8.29 न वेद कश्चिद्भगवंश्चिकीर्षितं तवेहमानस्य नृणां विडम्बनम् । न यस्य कश्चिद्दयितोऽस्ति कर्हिचिद् द्वेष्यश्च यस्मिन् विषमा मतिर्नृणाम् ॥ २९ ॥ na veda kaścid bhagavaṁś cikīrṣitaṁ tavehamānasya nṛṇāṁ viḍambanam na yasya kaścid dayito ’sti karhicid dveṣyaś ca … Read More

ŚB 1.8.18 कुन्त्युवाच नमस्ये पुरुषं त्वाद्यमीश्वरं प्रकृते: परम् । अलक्ष्यं सर्वभूतानामन्तर्बहिरवस्थितम् ॥ १८ ॥ kunty uvāca namasye puruṣaṁ tvādyam īśvaraṁ prakṛteḥ param alakṣyaṁ sarva-bhūtānām antar bahir avasthitam Synonyms kuntī uvāca — Śrīmatī Kuntī said; namasye — … Read More

ŚB 1.8.15 यद्यप्यस्त्रं ब्रह्मशिरस्त्वमोघं चाप्रतिक्रियम् । वैष्णवं तेज आसाद्य समशाम्यद् भृगूद्वह ॥ १५ ॥ yadyapy astraṁ brahma-śiras tv amoghaṁ cāpratikriyam vaiṣṇavaṁ teja āsādya samaśāmyad bhṛgūdvaha Synonyms yadyapi — although; astram — weapon; brahma–śiraḥ — supreme; tu … Read More

लभन्ते ब्रह्मनिर्वाणमृषय: क्षीणकल्मषा: । छिन्नद्वैधा यतात्मान: सर्वभूतहिते रता: ॥ २५ ॥ labhante brahma-nirvāṇam ṛṣayaḥ kṣīṇa-kalmaṣāḥ chinna-dvaidhā yatātmānaḥ sarva-bhūta-hite ratāḥ Synonyms labhante — achieve; brahma-nirvāṇam — liberation in the Supreme; ṛṣayaḥ — those who are active within; … Read More

ŚB 1.8.1 सूत उवाच अथ ते सम्परेतानां स्वानामुदकमिच्छताम् । दातुं सकृष्णा गङ्गायां पुरस्कृत्य ययु: स्त्रिय: ॥ १ ॥ sūta uvāca atha te samparetānāṁ svānām udakam icchatām dātuṁ sakṛṣṇā gaṅgāyāṁ puraskṛtya yayuḥ striyaḥ Synonyms sūtaḥ uvāca — … Read More

कामक्रोधविमुक्तानां यतीनां यतचेतसाम् । अभितो ब्रह्मनिर्वाणं वर्तते विदितात्मनाम् ॥ २६ ॥ kāma-krodha-vimuktānāṁ yatīnāṁ yata-cetasām abhito brahma-nirvāṇaṁ vartate viditātmanām Synonyms kāma — from desires; krodha — and anger; vimuktānām — of those who are liberated; yatīnām — … Read More

ये हि संस्पर्शजा भोगा दु:खयोनय एव ते । आद्यन्तवन्त: कौन्तेय न तेषु रमते बुध: ॥ २२ ॥ ye hi saṁsparśa-jā bhogā duḥkha-yonaya eva te ādy-antavantaḥ kaunteya na teṣu ramate budhaḥ Synonyms ye — those; hi — … Read More

  कायेन मनसा बुद्ध्या केवलैरिन्द्रियैरपि । योगिन: कर्म कुर्वन्ति सङ्गं त्यक्त्वात्म‍श‍ुद्धये ॥ ११ ॥ kāyena manasā buddhyā kevalair indriyair api yoginaḥ karma kurvanti saṅgaṁ tyaktvātma-śuddhaye   Synonyms kāyena — with the body; manasā — with the … Read More

  सां‍ख्ययोगौ पृथग्बाला: प्रवदन्ति न पण्डिता: । एकमप्यास्थित: सम्यगुभयोर्विन्दते फलम् ॥ ४ ॥ sāṅkhya-yogau pṛthag bālāḥ pravadanti na paṇḍitāḥ ekam apy āsthitaḥ samyag ubhayor vindate phalam   Synonyms sāṅkhya — analytical study of the material world; … Read More

द्यूतं छलयतामस्मि तेजस्तेजस्विनामहम् । जयोऽस्मि व्यवसायोऽस्मि सत्त्वं सत्त्ववतामहम् ॥ ३६ ॥ dyūtaṁ chalayatām asmi tejas tejasvinām aham jayo ’smi vyavasāyo ’smi sattvaṁ sattvavatām aham Synonyms dyūtam — gambling; chalayatām — of all cheats; asmi — I … Read More

ŚB 1.7.47 मा रोदीदस्य जननी गौतमी पतिदेवता । यथाहं मृतवत्सार्ता रोदिम्यश्रुमुखी मुहु: ॥ ४७ ॥ mā rodīd asya jananī gautamī pati-devatā yathāhaṁ mṛta-vatsārtā rodimy aśru-mukhī muhuḥ Synonyms mā — do not; rodīt — make cry; asya … Read More

ŚB 1.7.44 सरहस्यो धनुर्वेद: सविसर्गोपसंयम: । अस्त्रग्रामश्च भवता शिक्षितो यदनुग्रहात् ॥ ४४ ॥ sarahasyo dhanur-vedaḥ savisargopasaṁyamaḥ astra-grāmaś ca bhavatā śikṣito yad-anugrahāt Synonyms sa–rahasyaḥ — confidential; dhanuḥ–vedaḥ — knowledge in the art of manipulating bows and arrows; … Read More

ŚB 1.7.37 स्वप्राणान् य: परप्राणै: प्रपुष्णात्यघृण: खल: । तद्वधस्तस्य हि श्रेयो यद्दोषाद्यात्यध: पुमान् ॥ ३७ ॥ sva-prāṇān yaḥ para-prāṇaiḥ prapuṣṇāty aghṛṇaḥ khalaḥ tad-vadhas tasya hi śreyo yad-doṣād yāty adhaḥ pumān Synonyms sva–prāṇān — one’s own life; … Read More

ŚB 1.7.30 संहत्यान्योन्यमुभयोस्तेजसी शरसंवृते । आवृत्य रोदसी खं च ववृधातेऽर्कवह्निवत् ॥ ३० ॥ saṁhatyānyonyam ubhayos tejasī śara-saṁvṛte āvṛtya rodasī khaṁ ca vavṛdhāte ’rka-vahnivat Synonyms saṁhatya — by combination of; anyonyam — one another; ubhayoḥ — of … Read More