Author Archives: Librarian

ŚB 2.2.5 चीराणि किं पथि न सन्ति दिशन्ति भिक्षां नैवाङ्‌घ्रिपा: परभृत: सरितोऽप्यशुष्यन् । रुद्धा गुहा: किमजितोऽवति नोपसन्नान् कस्माद् भजन्ति कवयो धनदुर्मदान्धान् ॥ ५ ॥ cīrāṇi kiṁ pathi na santi diśanti bhikṣāṁ naivāṅghripāḥ para-bhṛtaḥ sarito ’py aśuṣyan ruddhā … Read More

ŚB 2.2.4 सत्यां क्षितौ किं कशिपो: प्रयासै- र्बाहौ स्वसिद्धे ह्युपबर्हणै: किम् । सत्यञ्जलौ किं पुरुधान्नपात्र्या दिग्वल्कलादौ सति किं दुकूलै: ॥ ४ ॥ satyāṁ kṣitau kiṁ kaśipoḥ prayāsair bāhau svasiddhe hy upabarhaṇaiḥ kim saty añjalau kiṁ purudhānna-pātryā … Read More

ŚB 2.2.1 श्रीशुक उवाच एवं पुरा धारणयात्मयोनि- र्नष्टां स्मृतिं प्रत्यवरुध्य तुष्टात् । तथा ससर्जेदममोघद‍ृष्टि- र्यथाप्ययात् प्राग् व्यवसायबुद्धि: ॥ १ ॥ śrī-śuka uvāca evaṁ purā dhāraṇayātma-yonir naṣṭāṁ smṛtiṁ pratyavarudhya tuṣṭāt tathā sasarjedam amogha-dṛṣṭir yathāpyayāt prāg vyavasāya-buddhiḥ Synonyms … Read More

पवन: पवतामस्मि राम: शस्त्रभृतामहम् । झषाणां मकरश्चास्मि स्रोतसामस्मि जाह्नवी ॥ ३१ ॥ pavanaḥ pavatām asmi rāmaḥ śastra-bhṛtām aham jhaṣāṇāṁ makaraś cāsmi srotasām asmi jāhnavī Synonyms pavanaḥ — the wind; pavatām — of all that purifies; asmi … Read More

संशय m. saMzaya doubt   संशय m. saMzaya danger   संशय m. saMzaya risk   संशयस्थ adj. saMzayastha disputable   संशयस्थं करोति verb saMzayasthaM karoti { kR } take a chance   सत्यं सत्यं न संशयः … Read More

ŚB 2.1.38 इयानसावीश्वरविग्रहस्य य: सन्निवेष: कथितो मया ते । सन्धार्यतेऽस्मिन् वपुषि स्थविष्ठे मन: स्वबुद्ध्या न यतोऽस्ति किञ्चित् ॥ ३८ ॥ iyān asāv īśvara-vigrahasya yaḥ sanniveśaḥ kathito mayā te sandhāryate ’smin vapuṣi sthaviṣṭhe manaḥ sva-buddhyā na yato ’sti kiñcit … Read More

ŚB 2.1.36 वयांसि तद्व्याकरणं विचित्रं मनुर्मनीषा मनुजो निवास: । गन्धर्वविद्याधरचारणाप्सर: स्वरस्मृतीरसुरानीकवीर्य: ॥ ३६ ॥ vayāṁsi tad-vyākaraṇaṁ vicitraṁ manur manīṣā manujo nivāsaḥ gandharva-vidyādhara-cāraṇāpsaraḥ svara-smṛtīr asurānīka-vīryaḥ Synonyms vayāṁsi — varieties of birds; tat–vyākaraṇam — vocables; vicitram — artistic; … Read More

ŚB 2.1.35 विज्ञानशक्तिं महिमामनन्ति सर्वात्मनोऽन्त:करणं गिरित्रम् । अश्वाश्वतर्युष्ट्रगजा नखानि सर्वे मृगा: पशव: श्रोणिदेशे ॥ ३५ ॥ vijñāna-śaktiṁ mahim āmananti sarvātmano ’ntaḥ-karaṇaṁ giritram aśvāśvatary-uṣṭra-gajā nakhāni sarve mṛgāḥ paśavaḥ śroṇi-deśe Synonyms vijñāna–śaktim — consciousness; mahim — the principle of … Read More

ŚB 2.1.33 नद्योऽस्य नाड्योऽथ तनूरुहाणि महीरुहा विश्वतनोर्नृपेन्द्र । अनन्तवीर्य: श्वसितं मातरिश्वा गतिर्वय: कर्म गुणप्रवाह: ॥ ३३ ॥ nadyo ’sya nāḍyo ’tha tanū-ruhāṇi mahī-ruhā viśva-tanor nṛpendra ananta-vīryaḥ śvasitaṁ mātariśvā gatir vayaḥ karma guṇa-pravāhaḥ Synonyms nadyaḥ — the rivers; asya … Read More

ŚB 2.1.30 द्यौरक्षिणी चक्षुरभूत्पतङ्ग: पक्ष्माणि विष्णोरहनी उभे च । तद्भ्रूविजृम्भ: परमेष्ठिधिष्ण्य- मापोऽस्य तालु रस एव जिह्वा ॥ ३० ॥ dyaur akṣiṇī cakṣur abhūt pataṅgaḥ pakṣmāṇi viṣṇor ahanī ubhe ca tad-bhrū-vijṛmbhaḥ parameṣṭhi-dhiṣṇyam āpo ’sya tālū rasa eva jihvā … Read More

ŚB 2.1.28 उर:स्थलं ज्योतिरनीकमस्य ग्रीवा महर्वदनं वै जनोऽस्य । तपो वराटीं विदुरादिपुंस: सत्यं तु शीर्षाणि सहस्रशीर्ष्ण: ॥ २८ ॥ uraḥ-sthalaṁ jyotir-anīkam asya grīvā mahar vadanaṁ vai jano ’sya tapo varāṭīṁ vidur ādi-puṁsaḥ satyaṁ tu śīrṣāṇi sahasra-śīrṣṇaḥ Synonyms … Read More

ŚB 2.1.25 अण्डकोशे शरीरेऽस्मिन् सप्तावरणसंयुते । वैराज: पुरुषो योऽसौ भगवान् धारणाश्रय: ॥ २५ ॥ aṇḍa-kośe śarīre ’smin saptāvaraṇa-saṁyute vairājaḥ puruṣo yo ’sau bhagavān dhāraṇāśrayaḥ Synonyms aṇḍa–kośe — within the universal shell; śarīre — in the body of; asmin … Read More

ŚB 2.1.21 यस्यां सन्धार्यमाणायां योगिनो भक्तिलक्षण: । आशु सम्पद्यते योग आश्रयं भद्रमीक्षत: ॥ २१ ॥ yasyāṁ sandhāryamāṇāyāṁ yogino bhakti-lakṣaṇaḥ āśu sampadyate yoga āśrayaṁ bhadram īkṣataḥ Synonyms yasyām — by such systematic remembrance; sandhāryamāṇāyām — and thus … Read More

ŚB 2.1.18 नियच्छेद्विषयेभ्योऽक्षान्मनसा बुद्धिसारथि: । मन: कर्मभिराक्षिप्तं शुभार्थे धारयेद्धिया ॥ १८ ॥ niyacched viṣayebhyo ’kṣān manasā buddhi-sārathiḥ manaḥ karmabhir ākṣiptaṁ śubhārthe dhārayed dhiyā Synonyms niyacchet — withdraw; viṣayebhyaḥ — from sense engagements; akṣān — the senses; manasā … Read More

ŚB 2.1.16 गृहात् प्रव्रजितो धीर: पुण्यतीर्थजलाप्लुत: । शुचौ विविक्त आसीनो विधिवत्कल्पितासने ॥ १६ ॥ gṛhāt pravrajito dhīraḥ puṇya-tīrtha-jalāplutaḥ śucau vivikta āsīno vidhivat kalpitāsane Synonyms gṛhāt — from one’s home; pravrajitaḥ — having gone out; dhīraḥ — … Read More

ŚB 2.1.14 तवाप्येतर्हि कौरव्य सप्ताहं जीवितावधि: । उपकल्पय तत्सर्वं तावद्यत्साम्परायिकम् ॥ १४ ॥ tavāpy etarhi kauravya saptāhaṁ jīvitāvadhiḥ upakalpaya tat sarvaṁ tāvad yat sāmparāyikam Synonyms tava — your; api — also; etarhi — therefore; kauravya — … Read More

ŚB 2.1.13 खट्‍वाङ्गो नाम राजर्षिर्ज्ञात्वेयत्तामिहायुष: । मुहूर्तात्सर्वमुत्सृज्य गतवानभयं हरिम् ॥ १३ ॥ khaṭvāṅgo nāma rājarṣir jñātveyattām ihāyuṣaḥ muhūrtāt sarvam utsṛjya gatavān abhayaṁ harim Synonyms khaṭvāṅgaḥ — King Khaṭvāṅga; nāma — name; rāja–ṛṣiḥ — saintly king; jñātvā … Read More