English

स निश्चयेन योक्तव्यो योगोऽनिर्विण्णचेतसा । सङ्कल्पप्रभवान्कामांस्त्यक्त्वा सर्वानशेषत: । मनसैवेन्द्रियग्रामं विनियम्य समन्तत: ॥ २४ ॥ sa niścayena yoktavyo yogo ’nirviṇṇa-cetasā saṅkalpa-prabhavān kāmāṁs tyaktvā sarvān aśeṣataḥ manasaivendriya-grāmaṁ viniyamya samantataḥ Synonyms saḥ — that; niścayena — with firm determination; … Read More

यदा विनियतं चित्तमात्मन्येवावतिष्ठते । निस्पृह: सर्वकामेभ्यो युक्त इत्युच्यते तदा ॥ १८ ॥ yadā viniyataṁ cittam ātmany evāvatiṣṭhate nispṛhaḥ sarva-kāmebhyo yukta ity ucyate tadā Synonyms yadā — when; viniyatam — particularly disciplined; cittam — the mind and … Read More

समं कायशिरोग्रीवं धारयन्नचलं स्थिर: । सम्प्रेक्ष्य नासिकाग्रं स्वं दिशश्चानवलोकयन् ॥ १३ ॥ प्रशान्तात्मा विगतभीर्ब्रह्मचारिव्रते स्थित: । मन: संयम्य मच्च‍ित्तो युक्त आसीत मत्पर: ॥ १४ ॥ samaṁ kāya-śiro-grīvaṁ dhārayann acalaṁ sthiraḥ samprekṣya nāsikāgraṁ svaṁ diśaś cānavalokayan praśāntātmā … Read More

श‍ुचौ देशे प्रतिष्ठाप्य स्थिरमासनमात्मन: । नात्युच्छ्रितं नातिनीचं चैलाजिनकुशोत्तरम् ॥ ११ ॥ तत्रैकाग्रं मन: कृत्वा यतचित्तेन्द्रियक्रिय । उपविश्यासने युञ्‍ज्याद्योगमात्मविश‍ुद्धये ॥ १२ ॥ śucau deśe pratiṣṭhāpya sthiram āsanam ātmanaḥ nāty-ucchritaṁ nāti-nīcaṁ cailājina-kuśottaram tatraikāgraṁ manaḥ kṛtvā yata-cittendriya-kriyaḥ upaviśyāsane yuñjyād … Read More

जितात्मन: प्रशान्तस्य परमात्मा समाहित: । शीतोष्णसुखदु:खेषु तथा मानापमानयो: ॥ ७ ॥ jitātmanaḥ praśāntasya paramātmā samāhitaḥ śītoṣṇa-sukha-duḥkheṣu tathā mānāpamānayoḥ Synonyms jita-ātmanaḥ — of one who has conquered his mind; praśāntasya — who has attained tranquillity by such … Read More

बन्धुरात्मात्मनस्तस्य येनात्मैवात्मना जित: । अनात्मनस्तु शत्रुत्वे वर्तेतात्मैव शत्रुवत् ॥ ६ ॥ bandhur ātmātmanas tasya yenātmaivātmanā jitaḥ anātmanas tu śatrutve vartetātmaiva śatru-vat Synonyms bandhuḥ — friend; ātmā — the mind; ātmanaḥ — of the living entity; tasya … Read More

उद्धरेदात्मनात्मानं नात्मानमवसादयेत् । आत्मैव ह्यात्मनो बन्धुरात्मैव रिपुरात्मन: ॥ ५ ॥ uddhared ātmanātmānaṁ nātmānam avasādayet ātmaiva hy ātmano bandhur ātmaiva ripur ātmanaḥ Synonyms uddharet — one must deliver; ātmanā — by the mind; ātmānam — the conditioned … Read More

यं सन्न्यासमिति प्राहुर्योगं तं विद्धि पाण्डव । न ह्यसन्न्यस्तसङ्कल्पो योगी भवति कश्चन ॥ २ ॥ yaṁ sannyāsam iti prāhur yogaṁ taṁ viddhi pāṇḍava na hy asannyasta-saṅkalpo yogī bhavati kaścana Synonyms yam — what; sannyāsam — renunciation; … Read More

ŚB 1.8.46 व्यासाद्यैरीश्वरेहाज्ञै: कृष्णेनाद्भुतकर्मणा । प्रबोधितोऽपीतिहासैर्नाबुध्यत शुचार्पित: ॥ ४६ ॥ vyāsādyair īśvarehājñaiḥ kṛṣṇenādbhuta-karmaṇā prabodhito ’pītihāsair nābudhyata śucārpitaḥ Synonyms vyāsa–ādyaiḥ — by great sages headed by Vyāsa; īśvara — the almighty God; īhā — by the will … Read More

ŚB 1.8.45 तां बाढमित्युपामन्‍त्र्य प्रविश्य गजसाह्वयम् । स्त्रियश्च स्वपुरं यास्यन् प्रेम्णा राज्ञा निवारित: ॥ ४५ ॥ tāṁ bāḍham ity upāmantrya praviśya gajasāhvayam striyaś ca sva-puraṁ yāsyan premṇā rājñā nivāritaḥ Synonyms tām — all those; bāḍham — … Read More

ŚB 1.8.44 सूत उवाच पृथयेत्थं कलपदै: परिणूताखिलोदय: । मन्दं जहास वैकुण्ठो मोहयन्निव मायया ॥ ४४ ॥ sūta uvāca pṛthayetthaṁ kala-padaiḥ pariṇūtākhilodayaḥ mandaṁ jahāsa vaikuṇṭho mohayann iva māyayā Synonyms sūtaḥ uvāca — Sūta said; pṛthayā — by … Read More

ŚB 1.8.40 इमे जनपदा: स्वृद्धा: सुपक्‍वौषधिवीरुध: । वनाद्रिनद्युदन्वन्तो ह्येधन्ते तव वीक्षितै: ॥ ४० ॥ ime jana-padāḥ svṛddhāḥ supakvauṣadhi-vīrudhaḥ vanādri-nady-udanvanto hy edhante tava vīkṣitaiḥ Synonyms ime — all these; jana–padāḥ — cities and towns; svṛddhāḥ — flourished; … Read More

ŚB 1.8.37 अप्यद्य नस्त्वं स्वकृतेहित प्रभो जिहाससि स्वित्सुहृदोऽनुजीविन: । येषां न चान्यद्भवत: पदाम्बुजात् परायणं राजसु योजितांहसाम् ॥ ३७ ॥ apy adya nas tvaṁ sva-kṛtehita prabho jihāsasi svit suhṛdo ’nujīvinaḥ yeṣāṁ na cānyad bhavataḥ padāmbujāt parāyaṇaṁ rājasu … Read More

ŚB 1.8.32 केचिदाहुरजं जातं पुण्यश्लोकस्य कीर्तये । यदो: प्रियस्यान्ववाये मलयस्येव चन्दनम् ॥ ३२ ॥ kecid āhur ajaṁ jātaṁ puṇya-ślokasya kīrtaye yadoḥ priyasyānvavāye malayasyeva candanam Synonyms kecit — someone; āhuḥ — says; ajam — the unborn; jātam … Read More

ŚB 1.8.31 गोप्याददे त्वयि कृतागसि दाम तावद् या ते दशाश्रुकलिलाञ्जनसम्भ्रमाक्षम् । वक्त्रं निनीय भयभावनया स्थितस्य सा मां विमोहयति भीरपि यद्ब‍िभेति ॥ ३१ ॥ gopy ādade tvayi kṛtāgasi dāma tāvad yā te daśāśru-kalilāñjana-sambhramākṣam vaktraṁ ninīya bhaya-bhāvanayā sthitasya … Read More

ŚB 1.8.27 नमोऽकिञ्चनवित्ताय निवृत्तगुणवृत्तये । आत्मारामाय शान्ताय कैवल्यपतये नम: ॥ २७ ॥ namo ’kiñcana-vittāya nivṛtta-guṇa-vṛttaye ātmārāmāya śāntāya kaivalya-pataye namaḥ Synonyms namaḥ — all obeisances unto You; akiñcana–vittāya — unto the property of the materially impoverished; nivṛtta … Read More

ŚB 1.8.28 मन्ये त्वां कालमीशानमनादिनिधनं विभुम् । समं चरन्तं सर्वत्र भूतानां यन्मिथ: कलि: ॥ २८ ॥ manye tvāṁ kālam īśānam anādi-nidhanaṁ vibhum samaṁ carantaṁ sarvatra bhūtānāṁ yan mithaḥ kaliḥ Synonyms manye — I consider; tvām — … Read More

ŚB 1.8.21 कृष्णाय वासुदेवाय देवकीनन्दनाय च । नन्दगोपकुमाराय गोविन्दाय नमो नम: ॥ २१ ॥ kṛṣṇāya vāsudevāya devakī-nandanāya ca nanda-gopa-kumārāya govindāya namo namaḥ Synonyms kṛṣṇāya — the Supreme Lord; vāsudevāya — unto the son of Vasudeva; devakī–nandanāya … Read More

ŚB 1.8.20 तथा परमहंसानां मुनीनाममलात्मनाम् । भक्तियोगविधानार्थं कथं पश्येम हि स्त्रिय: ॥ २० ॥ tathā paramahaṁsānāṁ munīnām amalātmanām bhakti-yoga-vidhānārthaṁ kathaṁ paśyema hi striyaḥ Synonyms tathā — besides that; paramahaṁsānām — of the advanced transcendentalists; munīnām — … Read More

ŚB 1.8.19 मायाजवनिकाच्छन्नमज्ञाधोक्षजमव्ययम् । न लक्ष्यसे मूढद‍ृशा नटो नाट्यधरो यथा ॥ १९ ॥ māyā-javanikācchannam ajñādhokṣajam avyayam na lakṣyase mūḍha-dṛśā naṭo nāṭyadharo yathā Synonyms māyā — deluding; javanikā — curtain; ācchannam — covered by; ajñā — ignorant; … Read More